آب به عنوان یک منبع طبیعی مشترک, عنصری حیاتی برای بشر است که مرزهای سیاسی, اقتصادی و فرهنگی را به رسمیت نمی شناسد. ارتباط مستقیم بین امنیت آبی, امنیت انسانی و امنیت ملی دولت ها از یک سو و وجود حوضه های آبریز و آبخوان های مشترک بین المللی متعدد در دنیا از سوی دیگر، سبب شده است که سامانه های آبی به نحو اجتناب ناپذیری به یک مقوله سیاسی و امنیتی در دنیا تبدیل شوند و پیوند درهم تنیده «آب, سیاست و امنیت» را ایجاد کنند.
به گزارش دفتر روابط عمومی آبفای استان ، باتوجه به تغییرات اقلیمی، افزایش جمعیت و به تبع آن افزایش تقاضا برای آب و چالشهای دولتهای همجوار درباره رودخانههای مرزی در نیاز بیشتر به آبهای مشترک، میتوان گفت تقریبا از دهه۶۰ تاکنون، اقدامات زیادی از سوی کشورهای ذینفع برای تغییر برخی مواد معاهدات و کنوانسیونهای بینالمللی مربوط به استفاده از آب رودهای مشترک صورت گرفته است. بهرغم دگرگونیهای بیسابقه در صحنه جغرافیای سیاسی جهان، در بیشتر مناطق جهان، آب همواره یک عنصر کلیدی در سیاست خارجی کشورها بوده است.
در سراسر تاریخ بشر دسترسی به آب، شرطی اساسی برای توسعه اجتماعی، اقتصادی و پایداری فرهنگ و تمدن بوده است. امروزه در مناسبات میان کشورها، آب به عنوان عامل ملی بسیار تأثیرگذار مطرح شده زیرا مصرف آب در سالهای اخیر به نحو بیسابقه ای افزایش یافته است به شکلی که برخی از صاحبنظران قرن ۲۱ را «قرن آب» نامیدهاند.
گزارش های خبری نشان میدهد، شدت خشکسالیها و گستردگی این وضعیت آب و هوایی در کشورهای جنوب شرق آسیا طی ۲۰ سال گذشته افزایش یافته است. خشکسالیهای شدید و طولانیمدت باعث شده تا تولید محصولات کشاورزی در این کشورها پایین آمده و امنیت غذایی و زندگی روزمره جوامع غالبا فقیر این کشورها را تهدید کند.
خشکسالی در کشورهای جنوب شرق آسیا منحصر به محدود کردن مصرف آب در حوزه کشاورزی نشده بلکه مصارف شهری و صنعتی را هم تحت تأثیر قرار داده است و تبعات بلندمدتی را هم در حوزه زیست محیطی و هم برای مردم در حوزههای اجتماعی، اقتصادی، کشاورزی، امنیت غذایی، توسعه درآمدی، فقر و یکپارچگی اکولوژیک به بار آورده است.
مسائل مربوط به بحران و مدیریت آب از دیدگاه سازمان ملل متحد پس از مشکل جمعیت به عنوان دومین مسئله اصلی جهان شناخته شده است، اما این مساله چندان که باید جدی گرفته نمی شود.
چنانچه دولت ها اقدامات بیشتری را در زمینه سازگاری و کاهش تاثیرات رخدادهای شدید اقلیمی بر کشاورزی و معیشت روستایی انجام دهند، می توان از بروز چنین مشکلاتی خودداری کرد.
به باور کارشناسان، جنگ های آینده و خشونتهای مدنی و اجتماعی عمدتاً از کمبود منابع آب، غذا، جنگل و شیلات ناشی خواهد شد. همچنین کم آبی و خشکسالی باعث نابودی زمینهای کشاورزی، کاهش تولید مواد غذایی، افزایش بیکاری، مهاجرت از روستاها به شهرها، افزایش حاشیهنشینی خواهد شد که این مسائل معضلات اقتصادی و امنیتی در پی خواهد داشت.
این روزها همه جای کشور، بحث از خشکسالی آب زیرزمینی و منابع آبی جاری است؛ آذربایجان شرقی نیز این روزها حال خوشی ندارد و تنش آبی در کلان شهر تبریز و چند شهر دیگر استان، دغدغه مردم و نهادهای مسوول است.
آذربایجان شرقی ششمین استان پرجمعیت ایران محسوب میشود. استان آذربایجان شرقی از سمت شمال به جمهوریهای آذربایجان، ارمنستان و نخجوان، از سمت غرب و جنوب غرب به استان آذربایجان غربی، از سمت شرق به استان اردبیل و از سمت جنوب شرق به استان زنجان مرزبندی شدهاست.
استان دارای آب و هوای سرد کوهستانی بوده و کل محدوده آن را کوهها و ارتفاعات تشکیل دادهاند. مساحت استان آذربایجان شرقی ۴۵٬۴۹۱ کیلومتر مربع است و جمعیت آن نیز در سال ۱۴۰۰ خورشیدی بالغ بر ۴٬۰۴۰٬۴۰۰ نفر برآورد شدهاست.
تبادل اطلاعات، ایدهها و دیدگاهها و همچنین هم افزایی و تعامل سازنده بین دستگاه های دولتی و غیر دولتی، تأثیری چشمگیر بر سرعت و کیفیت ارائه خدمات توسط دستگاه های متولی در مناطق مختلف شهری و روستایی دارد که منجر به افزایش سطح رضایتمندی آحاد مختلف مردم می شود.
آبفای استان آذربایجان شرقی، یکی از ارگان هایی است که تعامل سازنده با سایر نهادهای دولتی و غیر دولتی را با هدف هم افزایی و تسریع در ارائه خدمات بهتر به مشترکین، در دستور کار خود قرار داده است.
و با همکاری و همراهی ادارات سعی در آموزش کارمندان و خانواده های آن ها نموده تا با صرفه جویی و مصرف درست آب عاوه بر آموزش فرزندان خودشان برای نسل های آینده نیز آبی باقی بماند.
شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی در ادامه حوزه فرهنگی با عقد قرارداد با آموزش و پرورش استان و سایر شرکت ها و انجمن های علمی تخصصی در حوزه آموزش همگانی قدم های خوبی برداشته است.
در این راستا برگزاری جشنواره نخستین واژه آب در مدارس استان و همچنین برگزاری پویش بانوی آب و سنت خانه تکانی و برگزاری نشست های علمی تخصصی با اساتید دانشگاه و افراد فعال در حوزه آب سعی در آموزش در مصرف درست نموده است.
همچنین شرکت آب و فاضلاب با نصب بنر در سطح شهر و حضور فعال در رسانه ها و فضای مجازی اقدام به آموزش همگانی نیز کرده است.
واقعیت این است که امروزه «صرفه جویی» تنها راهکار موثر و کارآمد برون رفت از «تنش آبی» جاری در آذربایجان شرقی و دیگر مناطق ایران اسلامی و اصلی ترین تدبیر در دسترس برای صیانت از آب به عنوان «مایه حیات» برای سال های آینده است.
اهمیت این مساله زمانی مشخص می شود که اداره هواشناسی آذربایجان شرقی مبنی بر بی سابقه بودن کمبود بارش و گرمای فوق العاده تبریز در ۷۰ سال اخیر هشدار می دهد و از سوی دیگر پیش بینی های هواشناسی، حاکی از آن است که استان امسال نیز با پدیده کم بارشی دست به گریبان است که مردم باید با صرفه جویی در مصرف آب، آینده نگری کنند.
توجه داشته باشیم که بحران آب، یک خطر جدی است و امید که همه دست به دست هم دهیم و با صرفه جویی تنها ۱۰ درصدی در مصرف آب، منابع آب را برای خود و فرزندان مان تضمین کنیم.